De laatste zin (van een alinea) – door René Appel

/in , , , , , , , , /door

Afgezien van passages die bewust duister, mysterieus of ronduit onbegrijpelijk zijn, willen schrijvers het liefst begrepen worden. Ze willen iets overdragen op de lezer, en dat is terecht, want daarom schrijven ze. Maar soms willen ze dat te graag, zijn ze te bang dat lezers hun bedoelingen niet vatten en dan laten ze zich verleiden tot een nadere verklaring of een uitleg, en dat is vaak te veel. Zo’n concluderende zin staat vaak aan het eind van een alinea waarin het een en ander is beschreven.  ‘Ja, hè, hè,’ zal menig lezer zeggen, ‘dat had ik al lang begrepen.’ De lezer voelt zich miskend of te laag ingeschat.

Goed Volk

Ik zal een voorbeeld geven uit de recente korte autobiografische roman Goed volk van Teun van de Keuken (tv-maker, columnist en schrijver). Hoofdpersoon in dit zeer leesbare boek is het jongetje Teun, dat opgroeit eind jaren zeventig, begin jaren tachtig. Zijn vader is een bekende filmer en fotograaf en zijn moeder werkt ook in de filmwereld. De ouders zijn ‘progressief’, links, tegenwoordig zouden we hen politiek-correct noemen. Omdat zijn ouders niet elitair willen zijn (ze willen opkomen voor de verschoppelingen op deze wereld) gaat Teun naar een ‘gewone’ basisschool, dat wil zeggen een school met kinderen uit lager sociaal milieu in de buurt van de Amsterdamse Jordaan, een ‘volksschool’.

En dan komt die laatste zin

Teun schaamt zich voor zijn ouders; ze zijn te artistiekerig en hebben meningen (die ze graag verkondigen) die de ouders van zijn medeleerlingen bepaald niet delen. Hij wil ook liever geen klasgenoten mee naar zijn huis nemen. Maar nadat hij dat een aantal keren heeft geweigerd, wil hij toch een keer met die klasgenoten zijn verjaardag bij hem thuis vieren. En zowaar, het gaat goed. Zijn vader zegt geen gekke dingen, zijn moeder heeft geen te korte rok aangetrokken, de versnaperingen zijn zelfs oké (terwijl zijn ouders normaal het liefst macrobiotisch voedsel serveren) en ze doen leuke spelletjes. Maar dan gebeurt het. De vader brengt de kinderen in zijn grote Volvo naar huis. Hij vertelt zelfs een grap waar iedereen om moet lachen en dan gaan de andere jongens moppen vertellen, racistische moppen. De vader zet de auto aan de kant en gaat woedend tegen de jongens tekeer.

En dan komt die laatste zin: ‘De verjaardag was vergald.’ Hier zou ik nog het een en ander over kunnen zeggen, maar mijn laatste zin laat ik weg. De lezer heeft het al begrepen.

Over de auteur:

René Appel publiceerde 24 misdaadromans, drie verhalenbundels en twee jeugdboeken. Zijn laatste verhalenbundel is ‘Joyride en andere spannende verhalen’ (2016). Oktober 2018 verschijnt ‘Dansen in het donker’, een ‘gewone’ roman, dus geen thriller, maar wel een echte Appel.

René Appel is lid van de Adviesraad van de Schrijversacademie.

Bewust Bekwaam Bloggen – door Petra Berger

/in , , , , , /door

Bewust Bekwaam Bloggen

BBB is in de sportschool een afkorting voor Buik Billen Benen. Daar wil ik het nu niet over hebben wél over Bewust Bekwaam Bloggen. Dat is namelijk wat ik probeer te doen. Ik zit achter mijn laptop en naast mij ligt mijn getuigschrift van de opleiding Columns en blogs schrijven. Ik ben dus heel bewust van mijn bekwaamheid, alleen die blog nog…

Perfecte blog

Die blog lukt niet. Uren zit ik al achter mijn laptop en er komt niets, geen woord, geen letter, helemaal niets. Mijn bewust bekwaamheid is doorgeslagen in faalangst. Vanaf nu ben ik immers geen student meer maar een blogger met een officieel getuigschrift. Mijn blogs moeten vanaf nu perfect zijn. Helemaal nu ik dit schrijf voor de website van de Schrijversacademie, dan moet het méér dan perfect zijn. Dan lezen namelijk niet alleen mijn docent en mijn veilige studiegroepje deze blog maar álle docenten en medestudenten. Iedereen met verstand van schrijven kan dit straks lezen én kan feedback geven. Als ik daar aan denk explodeert mijn faalangst en val ik terug in de bewust onbekwame leerfase.

Die eerste pakkende zin

Als je bewust onbekwaam bent weet je niet hoe je het moet aanpakken. Nog langer naar mijn laptop staren heeft weinig zin. Ik moet deze angst aanpakken en begin met schrijfoefeningen. Ik wandel een stukje en noteer alle woorden en zinnen die ik hoor. Ik ruik, voel en snuffel aan alles en ga weer achter mijn laptop zitten. Vol goede moed begin ik aan die eerste pakkende zin. Ik begin steeds opnieuw want ik vind niets goed genoeg. Mijn onmacht neemt toe en ik besluit op te geven. Ik mail straks dat er geen blog komt en stuur mijn getuigschrift terug. Ik ben de slechtste student ooit en schrijf nooit meer een blog.

Feedback geven

Maar nooit meer bloggen is wel heel drastisch en zelfs een beetje hysterisch. Ik blog namelijk wekelijks voor het tijdschrift Vriendin en dan zal deze blog voor de Schrijversacademie niet lukken. Dat is te gek voor woorden. Ik moet mijn plezier in het schrijven weer voelen en vooral stoppen met denken. Niet denken aan al die docenten en medestudenten en misschien moet ik daar ook helemaal niet zo tegenop zien. Want die docenten en studenten hebben wél geleerd hoe ze feedback moeten geven en dat kan ik niet van iedere lezer op social media zeggen.

Ik schrijf wat ik schrijf

Die perfecte blog moet ik ook uit mijn hoofd zetten want niet iedereen zal mijn blogs perfect vinden. Je hebt nu eenmaal te maken met verschillende lezers en iedereen heeft zijn eigen smaak. Net zoals iedereen schrijver zijn eigen stijl heeft. Ik heb die stijl ontdekt bij de basismodule en die hoort bij mij. Ik schrijf wat ik schrijf want ik ben wie ik ben. Je vindt het goed of niet goed en je leest het of je leest het niet. Het is natuurlijk wel fijn als mijn blogs gelezen worden en feedback ontvang ik ook graag. Heel graag zelfs! Want ik ben nooit uitgeleerd.

Maar eerst ga ik naar een andere school, de sportschool, om daar mijn BBB oefeningen te doen.

Over de Auteur

Petra is student aan de Schrijversacademie en haar blogs zijn iedere week online te lezen bij het tijdschrift Vriendin. Daarnaast maakt ze regelmatiguitstapjes naar de kranten zoals Metro en NRC. 

 

 

 

Van gruwelijke nachtmerrie naar prachtig boek – door Silvie Kamphuis

/in , , , , , , , /door

Het is bijna een jaar geleden dat mijn blik viel op een oproep op Facebook van Nikki Lee Janssen. Ze schreef dat haar naaktfoto’s en -video’s waren gestolen door een hacker. Deze onbekende probeerde haar te chanteren, om vervolgens zijn dreigementen kracht bij te zetten door alvast een pikant filmpje op Dumpert en Facebook te publiceren. Haar leven stond op zijn kop, maar Nikki wilde allesbehalve een slachtoffer zijn. Ze bond de strijd aan tegen de hacker, Dumpert, die haar privé-filmpje zomaar online had gezet, de politie, die haar maar niet serieus leek te nemen en ze wilde een boek schrijven. Een handboek voor iedereen die te maken krijgt met online shaming en kan leren van haar afschuwelijke ervaring. Zelf was ze alles behalve een schrijver, dus ze zocht iemand die haar verhaal kon verwoorden.

In de klappers las ik de e-mails van de hacker, de afschuwelijke commentaren van de reaguurders op Dumpert, de brieven van advocaten en de verbaasde reacties van vrienden en familie die haar naakt waren tegengekomen op internet.

Ik stuurde haar een bericht dat ik haar graag wilde helpen met links naar mijn blog antisleur en mijn portfolio en tot mijn grote blijdschap was ze meteen enthousiast. Ik voelde me enorm vereerd,  want er hadden tientallen schrijvers op haar oproep gereageerd. We spraken af in een restaurant in Zaandam en het wederzijdse vertrouwen was er meteen. Ik kreeg alvast twee klappers met informatie en een paar dagen later bevestigden we onze afspraken formeel. Ik ging meteen aan de slag. In de klappers las ik de e-mails van de hacker, de afschuwelijke commentaren van de reaguurders op Dumpert, de brieven van advocaten en de verbaasde reacties van vrienden en familie die haar naakt waren tegengekomen op internet. In mijn hoofd vormden zich de contouren van het verhaal en ik bereidde me voor op een serie interviews via Skype.

Ontelbaar veel vragen heb ik Nikki gesteld en zelfs de onmogelijke vraag ‘Mag ik de foto’s zien?’ bleek niet te gek.

Nikki bleek enorm openhartig en enthousiast, wat voor mij als schrijver een enorme luxe was. Iedere dag dook ik in haar belevingswereld, wat telkens weer nieuwe vragen opriep:

Hoe heb je je vriend Joost leren kennen?
Wat was de eerste keer dat je pikante foto’s naar hem stuurde?
Hoe voelde je je daarbij?
Waarom was het belangrijk voor jullie relatie?
Hoe is je relatie met je ouders?
Hoe reageerden ze toen ze erachter kwamen?
Beschrijf je eerste werkdag na de hack en de publicatie op Dumpert?

Ontelbaar veel vragen heb ik Nikki gesteld en zelfs de onmogelijke vraag ‘Mag ik de foto’s zien?’ bleek niet te gek. Ik wilde de momenten beschrijven dat ze de foto’s maakte en hoe kon ik dat doen zonder te weten wat er op die foto’s stond? Nikki deelde alles zonder terughoudendheid en dat vertrouwen heeft ervoor gezorgd dat ik heel dicht op de huid van Nikki heb kunnen schrijven. Veel ‘show’ en weinig ‘tell’. Mensen vertellen me dat het verhaal spannend en meeslepend is en dat je het niet weg kan leggen. Als je het leest, ben je Nikki en dat was precies de bedoeling.

Ik zag waar het verhaal beter kon worden, ware het fictie geweest, maar ik moest mijn fantasie koest houden.

Ik gebruikte het manuscript ‘Niet van iedereen’ ook voor mijn lessen bij mijn specialisatie Romans & korte verhalen aan De Schrijversacademie en kwam daarbij ook vaak een beetje in de knoop. Het was geen fictie, het was waargebeurd, dus ik was gebonden aan de werkelijkheid. Voor de spanning in het verhaal was het bijvoorbeeld misschien goed geweest als het gevecht tegen online shaming voor grote relatieproblemen had gezorgd, maar zo was het niet. Om clichés te voorkomen was het misschien goed geweest als de directeur van Dumpert geheel onverwacht een keurig nette vrouw in een mantelpakje was en om het verhaal rond te maken was het misschien goed geweest dat aan het einde van het verhaal de hacker werd gepakt. Maar dat is allemaal niet gebeurd, dus soms was dat frustrerend als schrijver. Ik zag waar het verhaal beter kon worden, ware het fictie geweest, maar ik moest mijn fantasie koest houden. Mijn mede-schrijvers bij De Schrijversacademie en docent Jowi Schmitz hebben me enorm geholpen om ook binnen deze beperkingen een sterk verhaal neer te zetten en daarnaast me ervan overtuigd dat ik naast mijn werk als biograaf en ghostwriter ook fictie moet schrijven.

Ik mocht samen met Nikki, Gertie Vos, vormgever en fotograaf en Uitgeverij Palmslag van een gruwelijke nachtmerrie een prachtig boek maken. Ik ken maar weinig dingen die meer positieve energie geven en ik hoop dat ik in de toekomst nog heel veel bijzondere verhalen voor mensen op papier mag zetten.

‘Niet van iedereen’ is nu te koop bij Uitgeverij Palmslag.

Terugblik op de laatste studiedag – door Nicole Ramsaran

/in , , , , , , , , , , /door

Even voorstellen

Hallo allemaal, mijn naam is Nicole Ramsaran en ik ben oud-student (specialisatie Romans en korte verhalen). In mijn vrije tijd blog ik onder de naam Soferet, schrijf ik korte verhalen en recenseer ik voor Business and Bubbles. Met vier studiedagen achter de kiezen heb ik mijzelf de titel “ambassadeur Schrijversacademie” cadeau gedaan.

Net dat beetje extra

Naast de lessen en het huiswerk volg je bij de Schrijversacademie ook een verplichte studiedag. Bij het woord verplicht denk ik zelf aan zo’n dag, waarop je braaf rechtop moet zitten en naar ellenlange verhalen van een niet inspirerende, stoffige docent moet luisteren. Zo eentje met van die standaard grapjes die hij bij elke nieuwe groep weer uit de kast trekt en waarom hijzelf (vaak als enige) smakelijk moet lachen.

Heb jij dit beeld ook bij “verplicht”? Dan zal de studiedag van de Schrijversacademie je referentiekader flink opschudden. Deze dag zorgt voor net dat beetje extra bij je opleiding.

Hoe ziet de studiedag eruit?

Op 2 juni jl. heet het team van de Schrijversacademie ons welkom bij de Tolhuistuin te Amsterdam. Vanuit het centraal station heel makkelijk te bereiken met het pontje. Dit keer interviewt onze Manon Duintjer de lifestylejournalist, beautyblogger en auteur Karin Kuipers en auteur van reisverhalen Carolijn Visser.

Naast de interviews mag je kiezen uit een tweetal masterclasses. Heb je last van keuzestress, dan kan dit nog wel een issue zijn. Maar wat je ook kiest je krijgt gegarandeerd handige tips en inzichten.

Het liefst wil ik, net als Hermione uit Harry Potter, magie gebruiken om alle masterclasses bij te wonen. Helaas is dat alleen mogelijk in mijn lezende dubbelleven en kies ik dit keer voor Thille Dop en Harold de Croon.

Maarten Carbo – de Boekenfluisteraar

Tijdens de lunch en tussen de masterclasses door is er gelegenheid om met Maarten Carbo te sparren over je boek. Waar loop je tegenaan? Waar knelt het en hoe los je het op? Maarten werkte als redacteur en uitgever voor verschillende uitgeverijen en is de Boekenfluisteraar. Loop je vast? Maarten trekt je vlot.

Interview Karin Kuijpers – Super Olcay

Karin Kuijpers is een echte selfmade woman. Ze pionierde als lifestylejournalist, schrijft beautyblogs en heeft nu Super Olcay geschreven. Wat een rauwe biografie moest worden, resulteerde in een  inspirerend boek vol wijze lessen om de top te bereiken. Met humor vertelt Karin over de route die zij bewandeld heeft om op dit punt in haar leven te komen, hoe het schrijven van Super Olcay in zijn werk is gegaan en tipt ons over wat helpt wanneer je vastloopt in het schrijfproces: loslaten. Zelf doet zij dit door te wandelen. Wat ik heb meegenomen uit haar verhaal: Met een open mind beleef je meer.

Thille Dop – Wat verwacht een kinderboekenuitgever?

Als je het hebt over passie voor je vak dan ben je bij Thille aan het juiste adres. Met een wereld aan ervaring in de kinderboekenbranche en een diverse smaak in genres weet zij een geheel eigen weg te bewandelen in de uitgeverswereld. Thille benadrukt het belang van lezen. Dat wat je leuk vindt geef je door aan je kinderen, daardoor blijven klassiekers, zoals bijvoorbeeld Annie M.G. Schmidt, het nog steeds goed doen. Ze neemt ons mee in de wereld van de kinderboekenuitgever. Waar moet je op letten en wat moet je vooral niet doen. Wat je vooral wel moet doen is bij jezelf blijven en bij wat je kent. Alsof al deze energie en kennis nog niet genoeg is verloot Thille een aantal boeken onder de collega-studenten. Blij als een kind en mét een nieuw boek onder mijn arm is het al weer tijd voor het volgende onderdeel.

Harold de Croon – Redactie voor auteurs

Luisterend naar Harold de Croon besef ik hoe belangrijk een goede redactie voor je verhaal is. Harold grapt dat de redacteur altijd gelijk heeft. De schrijver blijft echter de baas van het verhaal. Als redacteur is hij de aangewezen sparringpartner, die je bewust maakt van je verhaal en de personages. Aan de hand van een analyse van een moordmysterie van Agatha Christie wordt het al gauw duidelijk dat elk personage een geschiedenis heeft, waardoor je begrijpt waarom ze doen wat ze doen. Dat die geschiedenis dan meteen ook zorgt voor een motief is mooi meegenomen en bouwt spanning op. Via zeven regels laat hij zien hoe je een goed verhaal schrijft en stuurt hij ons de wereld weer in met een bonusregel: Fuck de regels.

Interview Carolijn Visser

Met meer dan 22 titels op haar naam kunnen we gerust zeggen dat Carolijn een oude rot in het vak is. Via haar boeken neemt ze ons mee op de vele reizen die ze heeft gemaakt en leert ze ons de mensen kennen die ze heeft ontmoet en die haar inspireren.

Carolijn vertelt ons hoe haar nieuwste boek Selma tot stand is gekomen. De bijzondere ontmoeting met de kinderen van de hoofdpersoon en haar connectie met het China ten tijde van de culturele revolutie. Een spervuur aan vragen uit het publiek wordt op haar afgevuurd en ook nadat het interview is afgelopen blijven nog velen van ons hangen om nog meer te weten te komen over Carolijn en haar avonturen. Met mijn nieuw gesigneerde exemplaar van Selma veilig in mijn tas geborgen is deze dag alweer bijna om.

Borrel

Na zo’n interactieve dag kun je natuurlijk niet direct naar huis. Eerst even bijkomen met een hapje en drankje. Van een afstand bekijk ik mijn medestudenten en luister ik naar de verhalen en ervaringen van deze dag. Kaartjes worden uitgewisseld en nieuwe boeken gepromoot. Want ook dat is de Schrijversacademie. Niet alleen aspirant schrijvers gaan op les, ook debutanten en gevestigde auteurs spijkeren hun kennis bij. Op de succesvolle afdronk van weer een geslaagd evenement proosten we met een goed glas wijn en een bitterbal.

Terug op het pontje naar het station kijk ik uit over het water en uit naar mijn lustrum. Op 22 september vier ik mijn vijfde studiedag. Vier je mee?

Geen student van de Schrijversacademie? Geen probleem, je bent van harte welkom.

Groetjes,

Nicole Ramsaran (Soferet)

Van droom naar werkelijkheid – door John Winkel

/in , , , , , /door

Je hebt een misdaad en die moet worden opgelost. Klaar is Kees.

In 2012 besloot ik een boek te gaan schrijven. Ik had alleen geen idee wat voor boek. Een roman, korte verhalen of misschien een kinderboek? Een thriller leek me wel iets. Als beginnend schrijver moest zoiets makkelijk te doen zijn. Je hebt een misdaad en die moet worden opgelost. En dat doe je stap voor stap. Klaar is Kees.

Voor inspiratie voor mijn verhaal zocht ik op internet naar allerlei misdaden. Zinloos. Het duizelde me aan mogelijkheden en ik kwam niets tegen wat me tot de verbeelding sprak. Ik besloot te beginnen met het beschrijven van een misdaad en dan zou ik later wel zien waarom die misdaad werd gepleegd. Dat hielp.

Tijdens het schrijven leek het alsof er zich een luikje van creativiteit opende. Ik zag ineens een heel verhaal voor me opdoemen. Niet één verhaal, maar een heleboel zelfs. Allemaal verschillende verhaallijnen. Heerlijk!

Wie het eerst wie het eerst maalt. Of toch niet…

Ik schreef, schreef en schreef. Er kwam geen eind aan. Op een gegeven moment was ik klaar en had ik omgerekend een boek van zo’n 560 gedrukte pagina’s. Wat was ik trots. Ik had een thriller geschreven die zo goed was dat het me sterk leek als dat niet zou worden uitgegeven. Mijn droom zou binnenkort uitkomen. Alle Nederlandse en Belgische thrilleruitgevers stuurde ik mijn manuscript met de gedachte wie het eerst komt wie het eerst maalt. Ik kreeg alles weer retour. Ze vonden het niet goed. Mijn wereld stortte in.

Door navraag kreeg ik inzicht in het waarom. Teveel details, teveel verhaallijnen, teveel woorden enzovoorts. Schrijven bleek een vak dat geleerd moest worden.

Ik leerde dat een thriller aan strenge regels moet voldoen

Ik besloot naar de Schrijversacademie te gaan. Dat bleek een uitstekende keuze te zijn. Ik trof daar goede en betrokken docenten aan en hele fijne en kritische medecursisten. Van hen heb ik veel geleerd. Onder andere leren schrappen. Dat was namelijk hard nodig. Ik leerde ook dat een thriller aan strenge regels moet voldoen.

Uiteindelijk had ik een manuscript in handen waarvan ik dacht dat het de moeite waard was. Ik heb het opnieuw naar de uitgeverijen gestuurd. Nu met een aanzienlijk bescheidener instelling. Er wordt zoveel aan de uitgeverijen aangeboden dat je van geluk mag spreken als je er wordt uitgepikt. Dat geluk had ik.

Uitgeverij LetterRijn, onder andere gespecialiseerd in thrillers, nodigde me uit voor een gesprek. In maart 2018 is mijn thriller Ziva gelanceerd en heeft sindsdien goede tot zeer goede recensies gekregen.

Hiervoor dank ik de Schrijversacademie, mijn docenten Daan Remmerts de Vries en Carla de Jong en uiteraard ook mijn medestudenten.

John Winkel – oud student Schrijversacademie

Het boek Ziva is te bestellen bij de plaatselijke boekhandel en online.

 

 

Af is af – door Marian Rijk

/in /door

Een student uit de Utrechtklas vroeg me: ‘Lees jij je eigen boek wel eens?’
Ik reageerde – voor het eerst in mijn leven – kordaat: ‘Nooit.’

Het lezen van je eigen boek is als het horen van je stem op een bandopname of het zien van je eigen danspassen op bewegend beeld. Hoogst ongemakkelijk. Soms zelfs schrikwekkend.

Dus toen de postbode voor mijn deur stond met een doos en ik die uit zijn armen rukte en openscheurde en de eerste exemplaren van Eeuw in versnelling op de houten vloer vielen, maakte ik een foto, snoof ik de geur van papier en inkt op, liet ik mijn vingers over de boeken glijden en daar liet ik het bij. Trots was ik, en schijterig. Want mijn roman open slaan en lezen durfde ik niet.

Ik kon het verhaal dromen, zin voor zin. Talloze keren was het manuscript door mijn handen gegaan. Ik had het regelmatig uitgeprint en hardop aan mezelf voorgelezen, drie maanden in een lade gelegd om er met een frisse blik naar te kunnen kijken en naar tegenlezers gestuurd en hun feedback verwerkt. Precies zoals ik anderen adviseer te doen.

Pas na tig herschrijfrondes stuurde ik het manuscript van Eeuw in versnelling naar de uitgever. Met de redacteur en persklaarmaker boog ik me opnieuw over de tekst en schaafde en schuurde ik net zo lang tot het perfect was. Af.

Het laatste wat ik van mijn perfecte manuscript had gezien was een PDF, een online gedownload document. Nu lag er een stapel echte boeken op de vloer. Onwerkelijk. Doodeng.

Na tien minuten durfde ik een boek op te pakken en er voorzichtig doorheen te bladeren. Ik scande de pagina’s, nam bewust de tekst niet in me op. Want stel je voor dat er een zin niet lekker liep. Of dat ik bij nader inzien het anders had willen beschrijven – beter. Of dat ik, ondanks al mijn toewijding en concentratie, een belangrijk feit over het hoofd had gezien. Er kon nu niets meer herschreven worden.

Af is af. Al zijn er uitzonderingen. Soms krijgt een boek de mogelijkheid om herschreven te worden. Bij een vertaling bijvoorbeeld, als de context niet goed aansluit bij de nieuwe doelgroep en er vanwege technologie, geografie of cultuur wijzigingen nodig zijn. Een verfilming kan ook tot een herziening leiden, zo paste Jan Wolkers zijn roman Kort Amerikaans aan na de verschijning van de film en herschreef Arjen Lubach geïnspireerd door het televisiescenario het einde van zijn thriller IV. Dergelijke aanpassingen betekenen een nieuwe uitgave, een nieuw boek.

Voor Eeuw in versnelling stond nog geen verfilming, vertaling of herdruk op het programma. Ik kon dus maar beter mijn struisvogelpolitiek in gang zetten: niets lezen.

Auteur Thomas Siffers durfde wel zijn debuutroman Het zijn de geheimen te lezen na verschijning. Zijn (of mijn) angst werd werkelijkheid: hij ontdekte een fout. Siffers besloot handmatig een zin aan te passen. Bij een oplage van 2.000 stuks was dat een pittige klus.
Zo’n klus kun je maar beter voorkomen.

Het advies is bekend: herlees en herschrijf je manuscript telkens weer. Print het uit, lees het hardop aan jezelf voor, leg het in een lade en laat het rusten voor een paar maanden, verzamel kritische tegenlezers en neem hun feedback ter harte. Doe het allemaal. Zo vaak mogelijk. En dan nog een keer. En weer. Want als de postbode straks voor je deur staat met een doos vol boeken ben je te laat.

Ik ben inmiddels over mijn schroom heen. Ik mocht namelijk in een boekhandel voorlezen uit Eeuw in versnelling, en dat betekende dat ik het boek wel moest openslaan. Ik ontdekte dat het voorlezen van mijn verhaal aan anderen helemaal geen probleem voor me was. Sterker nog: ik deed het graag.

Tijdens het voorlezen ben ik de verteller en niet mijn eigen kritische luisteraar. Ik draag voor en laat de toehoorders oordelen. En dat bevalt prima. Zo goed zelfs dat ik regelmatig denk: niets meer aan doen.

Over Marian Rijk

Marian Rijk is docent van de basismodules en begeleidt individuele schrijvers bij de Schrijversacademie. Afgelopen april verscheen haar non-fictie roman Eeuw in versnelling ‘een familieverhaal met een hoofdrol voor de fiets’. Marian schreef eerder de thrillers Dieptepunt en Blauwdruk en het familie-epos Polderpioniers.